کد مطلب:153771 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:188
عزت نفس حسین
یكی از خصوصیات و امتیازات بارز حسین بن علی علیه السلام كه او را از همه مجاهدان تاریخ بشریت ممتاز ساخته است اباء از ضیم است. تا آنجا كه ملقب به (أبی الضیم [1] ) گشته كه این لقب از مشهورترین القاب آن حضرت است بلكه حسین مثل اعلای این عنوان و مصداق بارز آن به حساب آمده است.
مورخ مشهور یعقوبی حسین (ع) را به (شدید العزه) توصیف كرده، و ابن ابی الحدید می گوید: حسین سید أهل إباء است كه حمیت و غیرت را به مردم جهان آموخت و فرمود: كشته شدن با شمشیر، زندگی است لیكن زندگی با ذلت مرگ است.
چنانكه یكی از شعرای سرشناس (عبدالغر بن نباته سعدی) درباره اش می گوید:
و الحسین الذی رای الموت فی العز
حیاة و العیش فی الذل قتلا
«حسین كسی است كه مرگ با عزت را حیات و زندگی ذلت بار را مرگ می داند».
مصعب بن زبیر می گوید: و اختار المنیة الكریمة علی الحیاة الذمیمة.
یعنی: «حسین مرگ با شرافت را بر زندگی ذلت بار ترجیح داد، سپس به این بیت
متمثل می شود:
و ان الاولی بالطف من آل هاشم
تآسوا فسنوا للكرام التآسیا
یعنی: «مردان بزرگی از آل هاشم در كربلا در برابر ظلم مقاومتی بخرج دادند كه برای بزرگان تاریخ سنت و الگو شد».
سخنان حسین (ع) در روز عاشورا عالی ترین و برترین بیان در مورد حفظ حیثیت و عزت نفس می باشد:
ألا و ان الدعی بن الدعی قدر كزنی بین اثنتین السلة و الذلة هیهات منا الذلة یابی الله ذلك و رسوله و المؤمنون و حجور طابت و طهرت و انوف حمیة و نفوس أبیة من أن تؤثر طاعة اللئام علی مصارع الكرام».
«همانا زنازاده پسر زنازاده مرا میان دو امر مخیر ساخته كشته شدن با شمشیر یا پذیرش ذلت چه دور است ذلت از ما، كه خدا و رسولش و مؤمنین ذلت را برای من نمی پسندند بلكه پدران و مادرانی كه در دامن پاكشان مرا پرورش داده اند و مردان غیور و باحمیت و انسانهائیكه امتناع می ورزند از اینكه طاعت انسانهای پست را بر كشته شدن ترجیح دهند».
این عزت نفس حسین است كه نمی گذارد تسلیم مردمی پست و فرومایه همچون ابن زیاد دست نشانده بنی امیه بشود تا هر گونه بی احترامی را درباره اش انجام دهند و لذا چون كوه در برابر سپاه كوفه می ایستد و بدون هیچ دغدغه و هراسی از گرگان بنی امیه، درس زندگی با عزت را به جهانیان می آموزد و فریاد می كشد:
و الله لا اعطیكم بیدی اعطاء الذلیل و لا افر فرار العبید انی عذت بربی و ربكم أن ترجمون.
بخدا سوگند مانند افراد فرومایه تسلیم شما نمی شوم و مانند بردگان هم فرار نمی كنم و تنها به خدای خود و خدای شما پناه می برم از اینكه خون مرا بریزید».شعرای اهل بیت در ترسیم و تنظیم این صفت ممتاز حسین (ع) به مسابقه پرداخته و بهترین اشعار را در این زمینه سروده اند كه از جمله اشعار ابوتمام است:
و نفس تغاف الضیم حتی كأنه
هو الكفر یوم الروع او دونه الكفر
فأثبت فی مستنقع الموت رجله
و قال لها من دون أخمصكالحشر
تروی ثیاب الموت حمرا فما بدی
لها اللیل الا و هی من سندس خضر
1- انسانی كه از پذیرش ذلت در روز جنگ آنچنان خود را دور می دارد كه گویا پذیرش ذلت كفر است یا كفر از آن بهتر است».
2- «پای خود را در باتلاق مرگ محكم كرد و به آن خطاب كرد در روز قیامت از زیر چنین قدمی باید محشور شد».
3- «لباس سرخ مرگ را بر تن كرد اما هنوز شب نشده به سندس سبز بهشتی تبدیل گردید».
سید حیدر حلی نیز در این زمینه چنین سروده است:
طمعت ان تسومه القوم ضیما
و أبی الله و الحسام الصنیع
كیف یلوی علی الدنیة جیدا
لسوی الله ما لواه الخضوع
فأبی ان یعیش الا عزیزا
او تجلی الكفاح و هو صریع
1- «حكومت بنی امیه طمع كرد كه حسین را خوار سازد لیكن خدا و شمشیر از آن امتناع دارد».
2- «آخر چگونه گردنی كه جز برای خدا خم نشده در برابر ناكسان خم گردد».
3- «جز زندگی باعزت را نمی پذیرد حتی اگر در این ره جان خود را از كف بدهد».آری بنی امیه می خواستند كه حسین در برابر ظلم و جور حكومت خودكامه آنان تسلیم گردد و زبان به اعتراض نگشاید و از ایراد و انتقاد لب فروبندد، و چون این عمل برای حسین سرور آزادگان ذلت و خواری در بر داشت كه نه خدا بر آن رضایت داشت و نه با عزت نفس حسین سازگار بود و حسین از جد و پدر آموخته بود كه جز در برابر اراده خدا و حق در برابر هیچ قدرتی نباید گردن كج نمود لذا از مرگ و شهادت استقبال می كند كه عزتش در آن است اما تسلیم خواسته های آنان نمی شود كه همراه با ذلت است [2] .
مورخ مشهور یعقوبی حسین (ع) را به (شدید العزه) توصیف كرده، و ابن ابی الحدید می گوید: حسین سید أهل إباء است كه حمیت و غیرت را به مردم جهان آموخت و فرمود: كشته شدن با شمشیر، زندگی است لیكن زندگی با ذلت مرگ است.
چنانكه یكی از شعرای سرشناس (عبدالغر بن نباته سعدی) درباره اش می گوید:
و الحسین الذی رای الموت فی العز
حیاة و العیش فی الذل قتلا
«حسین كسی است كه مرگ با عزت را حیات و زندگی ذلت بار را مرگ می داند».
مصعب بن زبیر می گوید: و اختار المنیة الكریمة علی الحیاة الذمیمة.
یعنی: «حسین مرگ با شرافت را بر زندگی ذلت بار ترجیح داد، سپس به این بیت
متمثل می شود:
و ان الاولی بالطف من آل هاشم
تآسوا فسنوا للكرام التآسیا
یعنی: «مردان بزرگی از آل هاشم در كربلا در برابر ظلم مقاومتی بخرج دادند كه برای بزرگان تاریخ سنت و الگو شد».
سخنان حسین (ع) در روز عاشورا عالی ترین و برترین بیان در مورد حفظ حیثیت و عزت نفس می باشد:
ألا و ان الدعی بن الدعی قدر كزنی بین اثنتین السلة و الذلة هیهات منا الذلة یابی الله ذلك و رسوله و المؤمنون و حجور طابت و طهرت و انوف حمیة و نفوس أبیة من أن تؤثر طاعة اللئام علی مصارع الكرام».
«همانا زنازاده پسر زنازاده مرا میان دو امر مخیر ساخته كشته شدن با شمشیر یا پذیرش ذلت چه دور است ذلت از ما، كه خدا و رسولش و مؤمنین ذلت را برای من نمی پسندند بلكه پدران و مادرانی كه در دامن پاكشان مرا پرورش داده اند و مردان غیور و باحمیت و انسانهائیكه امتناع می ورزند از اینكه طاعت انسانهای پست را بر كشته شدن ترجیح دهند».
این عزت نفس حسین است كه نمی گذارد تسلیم مردمی پست و فرومایه همچون ابن زیاد دست نشانده بنی امیه بشود تا هر گونه بی احترامی را درباره اش انجام دهند و لذا چون كوه در برابر سپاه كوفه می ایستد و بدون هیچ دغدغه و هراسی از گرگان بنی امیه، درس زندگی با عزت را به جهانیان می آموزد و فریاد می كشد:
و الله لا اعطیكم بیدی اعطاء الذلیل و لا افر فرار العبید انی عذت بربی و ربكم أن ترجمون.
بخدا سوگند مانند افراد فرومایه تسلیم شما نمی شوم و مانند بردگان هم فرار نمی كنم و تنها به خدای خود و خدای شما پناه می برم از اینكه خون مرا بریزید».شعرای اهل بیت در ترسیم و تنظیم این صفت ممتاز حسین (ع) به مسابقه پرداخته و بهترین اشعار را در این زمینه سروده اند كه از جمله اشعار ابوتمام است:
و نفس تغاف الضیم حتی كأنه
هو الكفر یوم الروع او دونه الكفر
فأثبت فی مستنقع الموت رجله
و قال لها من دون أخمصكالحشر
تروی ثیاب الموت حمرا فما بدی
لها اللیل الا و هی من سندس خضر
1- انسانی كه از پذیرش ذلت در روز جنگ آنچنان خود را دور می دارد كه گویا پذیرش ذلت كفر است یا كفر از آن بهتر است».
2- «پای خود را در باتلاق مرگ محكم كرد و به آن خطاب كرد در روز قیامت از زیر چنین قدمی باید محشور شد».
3- «لباس سرخ مرگ را بر تن كرد اما هنوز شب نشده به سندس سبز بهشتی تبدیل گردید».
سید حیدر حلی نیز در این زمینه چنین سروده است:
طمعت ان تسومه القوم ضیما
و أبی الله و الحسام الصنیع
كیف یلوی علی الدنیة جیدا
لسوی الله ما لواه الخضوع
فأبی ان یعیش الا عزیزا
او تجلی الكفاح و هو صریع
1- «حكومت بنی امیه طمع كرد كه حسین را خوار سازد لیكن خدا و شمشیر از آن امتناع دارد».
2- «آخر چگونه گردنی كه جز برای خدا خم نشده در برابر ناكسان خم گردد».
3- «جز زندگی باعزت را نمی پذیرد حتی اگر در این ره جان خود را از كف بدهد».آری بنی امیه می خواستند كه حسین در برابر ظلم و جور حكومت خودكامه آنان تسلیم گردد و زبان به اعتراض نگشاید و از ایراد و انتقاد لب فروبندد، و چون این عمل برای حسین سرور آزادگان ذلت و خواری در بر داشت كه نه خدا بر آن رضایت داشت و نه با عزت نفس حسین سازگار بود و حسین از جد و پدر آموخته بود كه جز در برابر اراده خدا و حق در برابر هیچ قدرتی نباید گردن كج نمود لذا از مرگ و شهادت استقبال می كند كه عزتش در آن است اما تسلیم خواسته های آنان نمی شود كه همراه با ذلت است [2] .
[1] ابي الضيم يعني كسي كه هرگز تن به ذلت نمي دهد و زير بار ظلم و زور نمي رود جمع آن أباةالضيم است.
[2] حياة الحسين ج 1/ ص 113 - ابن ابي الحديد ج 1 ص 113 - بلاغة الحسين ص 45 و 49.